Πέρα, μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο του βαποριού που φεύγει, τίποτ' άλλο. Nαπολέων Λαπαθιώτης

ΝΥΧΤΕΡΙΝΑ
ΙΙ

Ένα φεγγάρι πράσινο, μεγάλο,
που λάμπει μεσ' στη νύχτα, - τίποτ' άλλο.

Μια φωνή, που γροικιέται μέσ' στο σάλο,
και που σε λίγο, παύει, - τίποτ' άλλο.

Πέρα, μακριά, κάποιο στερνό σινιάλο
του βαποριού που φεύγει, - τίποτ' άλλο.

Και μόνο ένα παράπονο μεγάλο,
στα βάθη του μυαλού μου. - Τίποτ' άλλο

Εδώ



Ποίηση:Nαπολέων Λαπαθιώτης
Μουσική:Λουδοβίκος των ανωγείων& Ομαδική Απόδραση
Το ρόδο της ερήμου

C'etait l'ete evidemment..

Il venait d'avoir 18 ans

Il venait d'avoir dix-huit ans
Il etait beau comme un enfant
fort comme homme
C'etait l'ete evidemment
et j'ai compte en le voyant
mes nuits d'automne
J'ai mis de l'ordre a mes cheveux
un peu plus de noir sur mes yeux
ca l'a fait rire
Quand il s'est approche de moi
j'aurais donne n'importe quoi
pour le seduire
Il venait d'avoir dix-huit ans
C'etait le plus bel
argument de sa victoire
Il ne m'a pas parle d'amour
Il pensait que les mots d'amour
sont derisoires
Il m'a dit : "J'ai envie de toi"
Il avait vu au cinema "le ble en herbe"
Au creux d'un lit improvise
j'ai decouvert emerveillee
un ciel superbe
Il venait d'avoir dix-huit ans
ca le rendait presque
insolent de certitude
Et pendant qu'il se rhabillait
deja vaincue, je retrouvais ma solitude
J'aurais voulu le retenir
pourtant je l'ai laisse partir
sans faire un geste
Il m'a dit : "c'etait pas si mal"
avec la candeur infernale de sa jeunesse
J'ai mis de l'ordre a mes cheveux
un peu plus de noir sur mes yeux
par habitude
J'avais oublie simplement
que j'avais deux fois dix-huit ans

Je suis malade

Je ne rêve plus
Je ne fume plus
Je n'ai même plus d'histoire
Je suis sale sans toi
Je suis laide sans toi
Comme une orpheline dans un dortoir
Je n'ai plus envie
De vivre ma vie
Ma vie cesse quand tu pars
Je n'ai plus de vie
Et même mon lit
Se transforme en quai de gare
Quand tu t'en vas...
Je suis malade
Complètement malade
Comme quand ma mère sortait le soir
Et qu'elle me laissant seule avec mon désespoir
Je suis malade
Parfaitement malade
T'arrive on ne sait jamais quand
Tu repars on ne sait jamais où
Et ça va faire bientôt deux ans
Que tu t'en fous...
Comme à un rocher
Comme à un péché
Je suis accroché à toi
Je suis fatiguée, je suis épuisée
De faire semblant d'être heureuse
Quand ils sont là
Je bois toutes les nuits
Mais tous les whiskys
Pour moi ont le même goût
Et tous les bateaux
Portent ton drapeau
Je ne sais plus où aller tu es partout...
Je suis malade
Complètement malade
Je verse mon sang dans ton corps
Et je suis comme un oiseau mort
Quand toi tu dors
Je suis malade
Parfaitement malade
Tu m'as privée de tous mes chants
Tu m'as vidée de tous mes mots
Pourtant moi j'avais du talent
Avant ta peau...
Cet amour me tue
Si ça continue
Je crèverai seule avec moi
Près de ma radio
comme un gosse idiot
j'écouterai ta propre propre voix qui me chantera...
Je suis malade
Complètement malade
Comme quand ma mère sortait le soir
Et qu'elle me laissait seule avec mon désespoir
Je suis malade
c'est ça je suis malade
Tu m'as privée de tous mes chants
Tu m'as vidée de tous mes mots
Et j'ai le coeur complètement malade
Cerné de barricades
T'entends... Je suis malade...

Paroles, Paroles

C'est étrange, je ne sais pas ce qui m'arrive ce soir
Je te regarde comme pour la première fois
Encore des mots toujours des mots les mêmes mots
Je ne sais plus comment te dire
Rien que des mots
Mais tu es cette belle histoire d'amour que je ne cesserai jamais de lire
Des mots faciles des mots fragiles c'était trop beau
Tu es d'hier et de demain
Bien trop beau
De toujours ma seule vérité
Mais c'est fini le temps des rêves
Les souvenirs se fanent aussi quand on les oublient
Tu es comme le vent qui fait chanter les violons
et emporte au loin le parfum des roses
Caramels, bonbons et chocolats
Par moments, je ne te comprends pas
Merci, pas pour moi mais
Tu peux bien les offrir à une autre
Qui aime le vent et le parfum des roses
Moi les mots tendres enrobés de douceur
Se posent sur ma bouche
Mais jamais sur mon cœur
Une parole encore

Paroles et paroles et paroles
Écoute-moi
Paroles et paroles et paroles
Je t'en prie
Paroles et paroles et paroles
Je te jure
Paroles et paroles et paroles et paroles
Paroles et encore des paroles que tu sèmes au vent

Voilà mon destin te parler, te parler comme la première fois
Encore des mots toujours des mots les mêmes mots
Comme j'aimerais que tu me comprennes
Rien que des mots
Que tu m'écoutes au moins une fois
Des mots magiques des mots tactiques qui sonnent faux
Tu es mon rêve défendu
Oui tellement faux
Mon seul tourment et mon unique espérance
Rien ne t'arrêtes quand tu commences
Si tu savais comme j'ai envie d'un peu de silence
Tu es pour moi la seule musique
qui fait danser les étoiles sur les dunes
Caramels, bonbons et chocolats
Si tu n'existais pas déjà... je t'inventerais
Merci pas pour moi, mais
Tu peux bien les offrir à une autre
qui aime les étoiles sur les dunes
Moi les mots tendres enrobés de douceur
Se posent sur ma bouche mais jamais sur mon cœur
Encore un mot juste une parole

Paroles et paroles et paroles
Écoute-moi
Paroles et paroles et paroles
Je t'en prie
Paroles et paroles et paroles
Je te jure
Paroles et paroles et paroles et paroles
Paroles et encore des paroles que tu sèmes au vent
Que tu es belle !
Paroles et paroles et paroles
Que tu est belle !
Paroles et paroles et paroles
Que tu es belle !
Paroles et paroles et paroles
Que tu es belle !
Paroles et paroles et paroles et paroles
Paroles et encore des paroles que tu sèmes au vent.

*Για όλους τους ανθρώπους το καλό και το αληθινό είναι το ίδιο. Το ευχάριστο είναι διαφορετικό από άνθρωπο σε άνθρωπο* Δημόκριτος

..Πως το βράδυ μονάχη μιλούσα Σαν να σ' είχα κοντά μου μαζί Κι όταν νύχτωσε 'κει που γυρνούσα Είπα να ζει κανείς η να μη ζει..

GreekRetro

"Παπαρούνα χαρωπή οι διαβάτες που διαβαίνουν
Σ' αγαπούνε μα σωπαίνουν και κανένας δεν θα σου πει
Παπαρούνα φλογερή παπαρούνα μυρωμένη"

Δαυίδ Ναχμίας
εκπομπή ΙΧΝΗΛΑΤΕΣ 2002

Η Δανάη Στρατηγοπούλου, τραγουδίστρια, μουσικός, συγγραφέας, καθηγήτρια της ελληνικής λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Σαντιάγκο της Χιλής καθώς και φωνητικής μουσικής σε πολλά ωδεία. Γεννήθηκε μεν στην Αθήνα στις 8 Φεβρουαρίου του 1913 (κατά άλλους 1911) αλλά τα παιδικά της χρόνια τα πέρασε στη Γαλλία (Παρίσι και Μασσαλία). Το 1935 πρωτοεμφανίζεται ως δημοσιογράφος ενώ ένα χρόνο μετά το 1936 ασχολείται πλέον επαγγελματικά με το καλλιτεχνικό της πάθος που ήταν το τραγούδι. Τη τέχνη του τραγουδιού διδάχθηκε από την εξαίρετη τότε καλλιτέχνιδα Μάγγη Καρατζά. Έτσι αργότερα συμμετέχει στη Μάντρα του Αττίκ με ίδιο καλλιτεχνικό όνομα Δανάη όπου και διέπρεψε ως η καλλίτερη ερμηνεύτρια των αξιόλογων συνθέσεων του Αττίκ και Χαιρόπουλου, αποδίδοντας επίσης με εξαιρετική επιτυχία ελληνικά δημοτικά τραγούδια καθώς και ιδιότυπες ισπανικές μελωδίες.

Όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος η Δανάη κατέφυγε στα Τρίκαλα όπου και διέμενε η αδελφή της. Το 1946 βρίσκεται καθηγήτρια φωνητικής μουσικής στο Ελληνικό Ωδείο Αθηνών και στη Δραματική Σχολή Ευγ. Χατζίσκου. Στην περίοδο της Χούντας διετέλεσε καθηγήτρια "τιμής ένεκεν" στην έδρα Ελληνικής Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγκο και κατά την περίοδο 1972-1973 τακτική έμμισθη καθηγήτρια στο αυτό Πανεπιστήμιο.
Είναι μέλος της Εταιρίας Στιχουργών και Μουσικοσυνθετών Ελλάδος, της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Επιτροπής Αλληλεγγύης με την Χιλή, του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών κ.ά. Επίσης η Δανάη έχει δώσει σειρά διαλέξεων σε Πανεπιστήμια της Χιλής καθώς και πολλά ρεσιτάλ με ελληνικά τραγούδια. Έχει τιμηθεί με πολλές καλλιτεχνικές διακρίσεις, επαίνους, δύο βραβεία για τους στίχους της καθώς και ειδικό βραβείο της Προεδρίας της Χιλής επί Αλλιέντε στο Φεστιβάλ του Χιλιανού ελαφρού τραγουδιού το 1972. Η Δανάη ομιλεί επίσης γαλλικά, ισπανικά και αγγλικά και είναι μόνιμος κάτοικος Αθηνών. Διατηρεί δε άριστες σχέσεις με την Χιλιανή Πρεσβεία των Αθηνών.

Στο πλούσιο συγγραφικό της έργο ξεχωριστή θέση κατέχουν οι μεταφράσεις της, στίχων του Παύλου Νερούδα. Έχει εκδώσει πολλά βιβλία καθώς και τον δίσκο «Τα ποιο όμορφα τραγούδια του Αττίκ». Επίσης διατηρεί το ψευδώνυμο «Αργυρώ Καλιγά».
Υπεύθτνη εκπομπής: Δήμητρα Γκουντούνα. Καλλιτεχνικός σύμβουλος Αλέξης Κώστας. Τραγούδησε η Νένα Βενετσάνου Nena Venetsanou Έπαιξαν οι μουσικοί: μπάσο: Χάρης Μέρμιγκας Mermigas Mermingas. Βιολί: Λέιντα Ταχιράτζ Leida Tahiraj. Τσέλλο: Ρία Αναστασίου Ria Anastasiou. Κρουστά: Αλέξης Κώστας Alexis Kostas. Κιθάρα: Νίκος Μανιταράς Nikos Manitaras. πιάνο: Δαυίδ Ναχμίας. Μαντολίνο: Μιχάλης Σωτηράκης Mihalis Sotirakis

«Εβγα Δανάη στη σκηνή/ με τη γλυκιά σου τη φωνή/ που τις καρδιές τυλίγει,/ με δυο τραγούδια σου απαλά/ αλλιώτικα η ζωή κυλά/ και άλλα νιώθει ρίγη...», έλεγε ο θεατρικός συγγραφέας Δημήτρης Γιαννουκάκης (1938)





Στη «Μάντρα» του Αττίκ

Ηταν στα τέλη του 1935, όταν η Δανάη Στρατηγοπούλου βρίσκεται για πρώτη φορά μπροστά στον διάσημο πρωτεργάτη της θρυλικής «Μάντρας», τον Αττίκ. Η πρώτη ακρόαση τής δίνει το «διαβατήριο» για την έναρξη των εμφανίσεών της στη «Μάντρα», εκεί όπου χρίστηκε ως η ιδανική ερμηνεύτρια του ανεπανάληπτου Κλέονα Τριανταφύλλου (Αττίκ). «Ερμήνευα», αναφέρει η Δανάη, «τους εξαίσιους στίχους του Αττίκ - όπως και κάτι διαμάντια του Χαιρόπουλου - απλώς μελωδικά, αντί να τα λέω σε πρόζα. Ο Αττίκ ήξερε τι είδους φωνή θα χρησιμοποιούσα. Καταπληκτικές φωνές υπάρχουν πάντα και με διεθνή ακτινοβολία. Αλλά έλειπαν οι ερμηνευτικές ευαισθησίες». Γι' αυτό και ο Αττίκ, όταν έφτανε να αναγγείλει στο πρόγραμμα την Δανάη, αφού κοσμούσε με χίλια δυο στολίδια όλους τους καλλιτέχνες του, φώναζε μόνο μία και μόνη φρασούλα: «Και τώρα το βαρύ πυροβολικό της "Μάντρας", η Δανάη». Κι όπως έγραφε ο Αλέκος Λιδωρίκης, τον Απρίλιο του 1943: «Με την απλή μα ζεστή φωνή της, με την πολύτροπη ιδιοσυγκρασία της, με το μυστήριο της παιδιάστικα ανήσυχης ψυχής της, παρθενική και αμαρτωλή, ωραία και άσχημη, εύθυμη και μελαγχολική, αλλά ποτέ desperado είναι η Δανάη. Ποιος δεν την άκουσε, έστω και μια φορά στο "Θα ξανάρθεις, όσα χρόνια κι αν περάσουν θα ξανάρθεις...", στα τραγούδια του Αττίκ και του Λαλάκη Χαιρόπουλου; Ποιος δεν τη χάρηκε σαν Ανταλούζα, την αθάνατη Παλόμα, τη Μαδριλένα, τη Μαγιάρ, σε καντσονέτες σπανιόλικες, συναρπαστικές, που την απόδοσή τους θα ζήλευε ακόμη και αυτή η Ράκελ Μέλερ; Μα, πάνω απ' όλα, η Δανάη είναι Ρωμιά στη σκέψη, στην εκδήλωση, στους πόθους...».

Με το πέρασμα του χρόνου, η Δανάη έχει πλέον καθιερωθεί ως μεγάλη τραγουδίστρια, όχι μόνο στη «Μάντρα», αλλά και στη συνείδηση του κόσμου. Οπου κι αν τραγούδησε στη συνέχεια, σε θέατρα, σε κέντρα, γνωρίζει το θαυμασμό, τη λατρεία. Η ύπαρξή της - συνυφασμένη απόλυτα με τον πιστό, μελωδικό της σύντροφο, την κιθάρα της. «Θα σας παρουσιάσουμε τη Δανάη με την κιθάρα της», ήταν η φράση που ανακοίνωνε κάθε εμφάνισή της, σε κέντρο, σε ραδιόφωνο, σε θέατρο.

Ανυπότακτη αγωνίστρια

Με τον πόλεμο του 1940, η Δανάη βρίσκεται στο δικό της χαράκωμα. Με τη φωνή και την κιθάρα της, προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές της ψυχής των τραυματιών. Ανάμεσά τους και ο συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης. «Από το πρωί μέχρι το βράδυ, γύριζα από νοσοκομείο σε νοσοκομείο, από κρεβάτι σε κρεβάτι, από τραυματία σε τραυματία. Ολομόναχη. Με την κιθάρα και τον πατριωτικό μου πυρετό. Πόσα τραγούδια έλεγα κάθε μέρα; Πόσες ώρες πετσόκοβα τα δάχτυλά μου στις χορδές της κιθάρας, ούτε που το σκέφτηκα ποτέ μου. Ενα τραγούδι δεν αντικαθιστά ένα ακρωτηριασμένο μέλος.... Η καλλιτέχνις δεν επιδένει πληγές, ούτε κάνει ενέσεις. Προσφέρει το τραγούδι της, τη μουσική, ως αναισθητικό των πόνων και βάλσαμο για τα ψυχικά τραύματα της νοσταλγίας και της αποθάρρυνσης». Μετέχοντας στην Εθνική Αλληλεγγύη, η Δανάη δίνει το δικό της αγώνα κατά των κατακτητών και μεταβάλλει την κιθάρα της σε όργανο «πολέμου». «Στη σαρανταπεντάχρονη τραγουδιστική μου σταδιοδρομία», αναφέρει, «ποτέ άλλοτε δε θυμάμαι να τραγούδησα σε τόσο ενθουσιώδες κοινό, όσο στην Κατοχή. Βλήματα φονικά αποτελούσαν τα δημοτικά μας τραγούδια και οι διφορούμενες μαντινάδες. Είδα νέους να ζητωκραυγάζουν στο άκουσμα των κλέφτικων τραγουδιών μας. Ηλικιωμένους να κλαίνε από συγκίνηση με το "Ο Γερο-Δήμος πέθανε, ο γερο-Δήμος πάει...". Μου φιλούσαν τα χέρια, ζητούσαν περισσότερα τραγούδια, τα είχαν ανάγκη». Και παράλληλα, αφοσιωμένη στην Εθνική Αντίσταση του λαού μας (στην Κατοχή, η Δανάη κυκλοφορούσε με το ψευδώνυμο Ελένη Σοφιανοπούλου), αγωνιζόταν να εξασφαλίσει λίγο φαγητό για τους πεινασμένους, να μεταφέρει ένα πατριωτικό μήνυμα, να βοηθήσει κάποιον που κινδύνευε.

Η στάση της - ανυπότακτη και στους χώρους που εμφανιζόταν, καθώς δεν παρέλειπε στα χρόνια που όλα τα πλάκωνε η σκλαβιά, μαζί με «τους Χαιρόπουλους και τους Αττίκ» της, να ερμηνεύει και δημοτικά τραγούδια. Η τόλμη της να τραγουδήσει τη «Σαμιώτισσα» το 1942, στο «Αλσος» όπου εμφανιζόταν, τη φέρνει για μια ακόμη φορά αντιμέτωπη με τους κατακτητές. Με την κατηγορία της υποδαύλισης επαναστατικών διαθέσεων, φυλακίζεται από τους Γερμανούς και στη συνέχεια ζει την αγωνιώδη κούρσα της καταδίωξής της. Στα χρόνια της Κατοχής, γνωρίζεται με τον ΕΑΜίτη συναγωνιστή της Γιώργο Χαλκιαδάκη, τον οποίο παντρεύεται το 1945, αλλά χάθηκε πρόωρα. Η μαχόμενη αγωνίστρια δε διώχτηκε μόνον από τους Γερμανούς, καθώς η καταδίωξή της συνεχίστηκε και μεταπολεμικά από τα Τάγματα Ασφαλείας. Ενα βράδυ στο «Αλσος» την κατέβασε κάτω μια παρακρατική οργάνωση με τα πολυβόλα. «Μου είπαν, εσύ είσαι Βουλγάρα, δεν πρέπει να τραγουδάς στην Ελλάδα». Με την ίδια λογική που της αποδόθηκε η «βουλγαρική ιθαγένεια», έκλεισαν τότε για την Δανάη και οι δίαυλοι επικοινωνίας της με το κοινό. «Με έκοψαν από το ραδιόφωνο, με έκοψαν από παντού», αναφέρει.

Στη Χιλή, τη «δεύτερη πατρίδα»

Τον Ιούλιο του 1965, η Δανάη φτάνει για πρώτη φορά στη Χιλή, όπου ζει η αδελφή της Μίρκα. «Ηταν μοιραίο για μένα να βρεθώ εκεί, άλλαξε η ζωή μου...», έλεγε χρόνια αργότερα, αναπολώντας τη Χιλή του Αλιέντε και του Νερούδα, που πάντα ποθεί να ξαναδεί. Η γνωριμία της με τον Πάμπλο Νερούδα και το μοναδικό πνεύμα του ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στη ζωή της Δανάης. «Με τη συνεργασία μας με τον Νερούδα», αναφέρει, «που περιλάμβανε και ένα καταπληκτικό έργο που το θεωρώ άθλο, την επιτυχημένη δηλαδή έκδοση ενός δίσκου με τραγούδια βασισμένα σε ποίηση Νερούδα και σύνθεση δική μου, που τα τραγούδησα στα χιλιανά - και ήταν η πρώτη φορά που μελοποιείτο ποίηση του Νερούδα - μου δόθηκε η ευκαιρία να τον γνωρίσω καλύτερα σαν άνθρωπο». Η συνεργασία με τον κορυφαίο ποιητή έδωσε στην Δανάη την ευκαιρία, την έμπνευση να προχωρήσει στις μεταφράσεις του έργου του. Στο διάστημα της πρώτης εξάμηνης παραμονής της στη Χιλή (περιμένοντας να γνωρίσει τον Νερούδα), η Δανάη τελειοποίησε τις γνώσεις της στα ισπανικά και βοήθησε αποτελεσματικά τον σπουδαίο Χιλιανό ελληνιστή Μιγέλ Καστίγιο Ντιντιέ να μεταφράσει στα Ισπανικά την «Οδύσσεια» του Νίκου Καζαντζάκη.

Στο ίδιο διάστημα πραγματοποιεί συναυλίες, μαγεύοντας Χιλιανούς, Αργεντινούς και Περουβιανούς με τη φωνή της, ενώ μετέχει σε επιστημονική ερευνητική αποστολή στη Γη του Πυρός και ασχολείται με τη Λαογραφία. Τρεις μήνες μετά την επιστροφή της στην Αθήνα, η χούντα των συνταγματαρχών γίνεται η αιτία να πάρει το δρόμο της αυτοεξορίας πλέον στη Χιλή, όπου θα μείνει έξι χρόνια. Ζει στο ρυθμό της πνευματικής ζωής της Χιλής και διορίζεται τακτική καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Σαντιάγκο, όπου διδάσκει στα ισπανικά Ελληνική Λαογραφία και Δημοτική Ποίηση. Η Δανάη μεταφράζει το «Κάντο Χενεράλ» (11 τόμοι), που βραβεύεται σε διεθνή διαγωνισμό της Λιψίας, μπολιάζοντας τα κείμενά του με αποδόσεις που έχουν την προσωπική της σφραγίδα. Ακολουθεί ένας ποταμός λογοτεχνικών, ποιητικών, λαογραφικών έργων και άρθρων της, που προβάλλουν την Ελλάδα, όπως το «Cantos de los Griegos», που περιλαμβάνει μεταφρασμένα στα ισπανικά γνωστά δημοτικά μας τραγούδια. Γίνεται μέλος του «Κέντρου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Μελετών», στο οποίο συμμετέχουν συνάδελφοί της καθηγητές όπως οι Μιγέλ Καστίγιο, Εκτορ Χερέρα κ.ά.

Τρέφοντας απεριόριστο θαυμασμό για τον Νερούδα, τον «Ομηρο του 20ού αιώνα της αμερικάνικης κοσμογονίας» και την τέχνη του, η Δανάη αναφέρει μεταξύ άλλων: «Είναι ο άνθρωπος που ταυτίστηκε με τον κόσμο της δουλιάς, τον πάντα αδικημένο σ' αυτόν τον πλανήτη. Και όχι με λόγια. Είναι ο ποιητής, που η ποίησή του δεν είναι καμωμένη από λόγια, αλλά από έργα. Ο στίχος του είναι έργο - ποίημα. Το βλέπεις, το πιάνεις στη χούφτα σου, το ακουμπάς στην καρδιά σου κι ακούγεται διπλό τικ - τακ...». Αυτή τη μεγάλη ποίηση ακούμπησε στην καρδιά της η Δανάη, αφουγκράστηκε την ομορφιά και το μεγαλείο της και την έφερε κοντά στον ελληνικό λαό μέσα από σπουδαίες μεταφράσεις. Η ελληνική ευαισθησία της έσμιξε «με τον αντρίκειο χιλιανό λόγο και γέννησε στα Γράμματά μας τον Ελληνα Νερούδα» όπως έγραφε ο Γιάννης Ρίτσος, αναφερόμενος στο μεταφραστικό έργο της. Η Δανάη, ζώντας στη Χιλή τις μέρες της ανάτασης του 1970, τότε που εκλέχτηκε Πρόεδρος ο Αλιέντε, αναπολεί: «Η συγκίνησή μου δεν περιγράφεται, όταν σε λίγο χρόνο από την ανάληψη των καθηκόντων του, ο Πρόεδρος Σαλβατόρ Αλιέντε απευθύνει προσκλητήριο πρόσταγμα στα πέρατα του κόσμου. "Ελάτε να δείτε τι έχουμε καταφέρει στη Χιλή". Προσωπικότητες από όλο τον κόσμο συρρέουν στην πρωτεύουσα του Σαντιάγο... Στη μεγάλη εκδήλωση που ακολούθησε αυτό το προσκλητήριο, στο Δημοτικό Θέατρο της Χιλής, μπροστά σε προσωπικότητες διεθνούς κύρους και μυριάδες κόσμου, ήμουνα η επίσημη διερμηνέας στα ισπανικά». Το πραξικόπημα της στρατιωτικής χούντας του Πινοτσέτ, ο βίαιος θάνατος του Αλιέντε και λίγο μετά του Νερούδα οδηγούν την Δανάη και πάλι στην Ελλάδα, μετά από εξάχρονη απουσία. Ομως, η Χιλή, ο λαός της, η ποίησή της πάντοτε τη συνοδεύουν. Εξάλλου, όπως λέει, «η Χιλή έγινε η δεύτερη πατρίδα μου. Και, βέβαια, ο Πάμπλο Νερούδα έγινε ο αγαπημένος μου φίλος. Ως την ώρα που κι εκεί τα τανκς ισοπέδωσαν τη Χιλή και τον Νερούδα». Η βράβευσή της με το παράσημο Orden Libertador Bernardo O' Higgins της Δημοκρατίας της Χιλής - απονέμεται σε εξέχουσες προσωπικότητες των Γραμμάτων, Τεχνών και Πολιτικής - είναι το «ευχαριστώ» του χιλιανού λαού για την προσφορά στον πολιτισμό τους, για τη διάδοση του έργου του Νερούδα, αλλά και της Γαβριέλας Μιστράλ, της Χιλιανής ποιήτριας που επίσης βραβεύτηκε με Νόμπελ.
www.rizospastis.gr

«Η ηλικία του κάθε ανθρώπου είναι μια εσωτερική υπόθεση. Ξέρω ότι πολλοί άνθρωποι έδωσαν ό,τι έδωσαν μέχρι τα είκοσί τους, ενώ άλλοι άρχισαν ως μεσήλικες ή ηλικιωμένοι. Δεν έχω σταματήσει να ενδιαφέρομαι για τη ζωή γύρω μου κι αυτό είναι ζωή, νομίζω...».




ΠΕΡΙ ΕΝΤΟΜΟΚΤΟΝΩΝ

Τρία παιδάκια παίζουνε
Τρία άσκημα παιδάκια
Ένα κίτρινο
Ένα κόκκινο
Ένα μαύρο
Παίζανε
Στις 6 Αυγούστου του 1945 μετά Χριστόν
Στη Χιροσίμα
Τώρα πια δεν παίζουνε
Καλά να πάθουν
Ποιός τους είπε
Να είναι κιτρινοκοκκινόμαυρα
Κι όχι ροδαλά
Σαν τον Κλωντ Ήδερλυ

Il mare calmo della sera

Il mare calmo della sera

Non so
Cosa sia la fedelt,
La ragione del mio canto
Che resistere non pu
Ad un cosi dolce pianto
Che mut lamore mio.

E se
Anche il sorgere del sole
Ci trovasse ancora insieme,
Per favore dimmi no,
Rende stupidi anche I saggi
Lamore, amore mio.

Se dentro lanima
Tu fossi musica,
Se il sole fosse dentro te,
Se fossi veramente
Dentro lanima mia,
Allora si che udir potrei
Nel mio silenzio
Il mare calmo
Della sera.

Per
Quellimmagine di te
Cosi persi nei miei occhi
Mi port la verit,
A ma quello che non ha
Lamore, amore mio.

Se dentro lanima
Tu fossi musica,
Se il sole fosse dentro te,
Se fossi veramente
Dentro lanima mia,
Allora si che udir potrei
Il mare calmo della sera.
Nel mio silenzio
Il mare calmo della sera.

Σαν σύννεφο απ' τον καιρό μονάχο μες τον ουρανό πήρα παιδί τους δρόμους

Στην αγαπημένη μου Ντάνα

Ο ΜΕΤΟΙΚΟΣ

Μουσική: Ζωρζ Μουστακί
Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου

Σαν σύννεφο απ' τον καιρό
μονάχο μες τον ουρανό
πήρα παιδί τους δρόμους

Περπάτησα όλη τη γη
μ' ένα τραγούδι στην καρδιά
και τη βροχή στους ώμους

Μ' αυτά τα χέρια σαν φτερά
που δεν εγνώρισαν χαρά
πάλεψα με το κύμα

Κι είχα βαθιά μου μια πληγή
αγάπη που δε βρήκε γη
χαμένη μες το κρίμα

Με πρόσωπο τόσο πικρό
από τον ήλιο το σκληρό
χάθηκα μες τη νύχτα

Κι ο έρωτας με πήγε κει
που 'χα στα χείλη το φιλί
μα συντροφιά δεν είχα

Με την καρδιά μου μια πληγή
περπάτησα σ' αυτή τη γη
που είχα να τη ζήσω

Μα μου τα πήρανε μαζί
το όνειρο και την αυγή
και φεύγω πριν αρχίσω

Σαν σύννεφο απ' τον καιρό
μονάχο μες τον ουρανό
θα 'ρθω ξανά κοντά σου

Μέσα σε κείνη τη βροχή
που σ' άφησα κάποιο πρωί
κι έχασα τη ζωή μου

Θα 'ρθω ξανά απ' τα παλιά
σαν το πουλί απ' το νοτιά
την πόρτα να χτυπήσω

Θα 'ναι μια άνοιξη πικρή
που όλα θ' ανοίγουνε στη γη
κι απ' την αρχή θ' αρχίσω


Melina Mercouri, la Grèce, des Chansons




Georges Moustaki - Le Meteque




Georges Moustaki - Lo straniero




Georges Moustaki - Ich bin ein Fremder (Le Meteque)

Yo nací para tus ojos para nadie más Siempre voy a estar en tu camino..

Amor Gitano

Ven y quédate conmigo, dame el corazón
Vida mía estoy muriendo lento en mi prisión
Anda dime lo que sientes quítate el pudor
Y deja de sufrir de capa con mi amor
Después te llevare hasta donde quieras
Sin temor y sin fronteras, hasta donde sale el sol
Contigo soy capaz de lo que sea
No me importa lo que venga por que ya se a donde voy

Soy tu gitano, tu peregrino
La única llave de tu destino
El que te cuida más que a su vida
Soy tu ladrón

Soy tu gitana tu compañera
La que te sigue la que te espera
Voy a quererte aunque me arranquen el corazón
Y aunque nos cueste la vida
Y aunque duela lo que duela
Esta guerra la ha ganado nuestro amor

Yo nací para tus ojos para nadie más
Siempre voy a estar en tu camino
Alma de mi alma corazón de tempestad
Dime por donde ir, después te llevare hasta donde quieras
Sin temor y sin fronteras hasta donde sale el sol
Contigo soy capaz de lo que sea no me importa lo que venga
Porque ya se a donde voy

Soy tu gitano tu peregrino
La única llave de tu destino
El que te cuida más que a tu vida soy tu ladrón

Soy tu gitana tu compañera
La que te sigue la que te espera
Voy a quererte aunque me arranquen el corazón
Y aunque nos cueste la vida
Y aunque duela lo que duela
Esta guerra la ha ganado nuestro amor

Y aunque nos cueste la vida y aunque duela lo que duela
Esta guerra la ha ganado nuestro amor


beyonce y alejandro fernandez amor gitano

«Δεν τραγουδώ επειδή μου αρέσει να τραγουδώ ή επειδή έχω καλή φωνή. Τραγουδώ επειδή η κιθάρα μου έχει αισθήματα και λογική...»VICTOR JARA

Στο τρυφερό μου φίλο Άνεμο

TE RECUERDO AMANDA - VICTOR JARA




Victor Jara Manifiesto

Yo no canto por cantar
ni por tener buena voz
canto porque la guitarra
tiene sentido y razon,
tiene corazon de tierra
y alas de palomita,
es como el agua bendita
santigua glorias y penas,
aqui se encajo mi canto
como dijera Violeta
guitarra trabajadora
con olor a primavera.

Que no es guitarra de ricos
ni cosa que se parezca
mi canto es de los andamios
para alcanzar las estrellas,
que el canto tiene sentido
cuando palpita en las venas
del que morira cantando
las verdades verdaderas,
no las lisonjas fugaces
ni las famas extranjeras
sino el canto de una alondra
hasta el fondo de la tierra.

Ahi donde llega todo
y donde todo comienza
canto que ha sido valiente
siempre sera cancion nueva.

Victor Jara Manifiesto




Victor Jara Cuando Voy al Trabajo




Victor Jara - Deja la vida volar




Plegaria a un labrador

Levántate y mira la montaña
de donde viene el viento, el sol y el agua,
tú que manejas el curso de los ríos
tú que sembraste el vuelo de tu alma.

Levántate y mírate las manos
para crecer estréchala a tu hermano,
juntos iremos unidos en la sangre
hoy es el tiempo que puede ser mañana.

Libranos de aquel que nos domina en la miseria
traenos tu reino de justicia e igualdad.

Sopla como el viento la flor de la quebrada
limpia como el fuego el cañón de tu fusil,
hágase por fin tu libertad aquí en la tierra
danos tu fuerza y tu valor al combatir,
Sopla como el viento la flor de la quebrada
limpia como el fuego el cañón de tu fusil.

Levántate y mírate las manos
para crecer estréchala a tu hermano,
juntos iremos unidos en la sangre
ahora y en la hora de nuestra muerte amén
aaaaamén, aaaaamén.

Plegaria a un labrador - Víctor Jara






Canción "El aparecido", de Víctor Jara,
que dedicó al Comandante Guevara.

Abre sendas por los cerros,
deja su huella en el viento,
el águila le da el vuelo
y lo cobija el silencio.

Nunca se quejó del frío,
nunca se quejó del sueño,
el pobre siente su paso
y lo sigue como ciego.

Correlé, correlè, correlá,
por aquí, por aquí, por allá.
Correlé, correlé, correlá,
correlé que te van a matar...
correlé, correlé, correlá.

Su cabeza es rematada
por cuervos con garra de oro.
Cómo lo ha crucificado
la furia del poderoso.

Hijo de la rebeldía,
lo siguen veinte mas veinte,
porque regala su vida
ellos le quieren dar muerte.

Correlé, correlè, correlá,
por aquí, por aquí, por allá.
Correlé, correlé, correlá,
correlé que te van a matar...
correlé, correlé, correlá.

El Aparecido - Víctor Jara




Víctor Jara: Vamos por Ancho Camino




Vientos del Pueblo de Víctor Jara




Victor Jara - El derecho de vivir en paz




«Η σιωπή και οι κραυγές θα είναι το τέλος του τραγουδιού μου...»


Ο Victor Jara, συνέδεσε με έναν μοιραίο τρόπο τη ζωή του, με την παρουσία του Σαλβαδόρ Αλιέντε στη Χιλή.

Ένας σπουδαίος τραγουδοποιός, συνειδητοποιημένος πολιτικά, τραγούδησε για τα βάσανα του λαού, ένα δυναμικό μέλος του Nueva Cancion, ενός πολιτικού- μουσικού ρεύματος που περιελάμβανε τους πιο ριζοσπαστικούς Χιλιανούς μουσικούς.

Τάχθηκε στο πλευρό του Αλιέντε, συμμετέχοντας στις περιοδείες του (μαζί με τον Πάμπλο Νερούδα), δίνοντας συναυλίες απ άκρου εις άκρο στη Χιλή.

Το όνομα και η μουσική του Χάρα ταυτίστηκαν σχεδόν με τις κοινωνικοπολιτικές αλλαγές που συνέβαιναν στην χώρα. Την ημέρα του πραξικοπήματος του Πινοσέτ, συνελήφθη και βασανίστηκε. Μέσα σε ελάχιστες μέρες ένα ολόκληρο έθνος βυθίστηκε σε ένα βαθύ φασιστικό σκοτάδι, και τρεις άνθρωποι χάθηκαν.

Ο ενσαρκωτής της κοινωνικοπολιτικής αλλαγής, ο ποιητής των οραμάτων μιας ολόκληρης ηπείρου, ο τροβαδούρος των ημερών που έρχονταν. Μια τραγική μοίρα έμελλε να συνδέσει τη ζωή τους, τους αγώνες τους, τις μέρες θριάμβου, το μαρτυρικό τους τέλος.

Ο Αλιέντε, ο Νερούδα και ο Χάρα, έγιναν σύμβολα ζωής, ελπίδας και φωτός.



Τα παιδικά χρόνια του Χάρα

Η ζωή του ήταν μια αντανάκλαση τις χώρας του, στα ταραχώδη χρόνια στα οποία έζησε.
Ο Victor Jara μεγάλωσε σε μια μικρή πόλη τις Χιλής, και χάρις στο ταλέντο του και την αγάπη του για τον λαό τις Χιλής, έγινε αγαπητός και δημοφιλής στον πληθυσμό τις Xιλής, αλλα και τις Λατινικής Αμερικής.

Ο Victor Jara γεννήθηκε σε μια μικρή πολη έξω από τo Santiago. Οι γονείς του ήταν αγρότες, Amanda και Manuel εργάζονταν πολύ σκληρά για ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις τις καθημερινής ζωής. Παράλληλα στο σπίτι επικρατούσε αναστάτωση εξαιτίας του αλκοολικού πατέρα.

Μετά από πολλά δύσκολα χρόνια μετακινήθηκαν προς την επαρχία ώστε ο πατέρας να ασχοληθεί με αγροτικές δουλειές, όπου παράλληλα δούλευε και ο Victor για να συνεισφέρει στα έξοδα του σπιτιού καθώς υπήρχαν στην οικογένεια μικρότερα αδέλφια και αδελφές. Τραγουδούσε από μικρός και έπαιζε στην κιθάρα του πολλά παραδοσιακά και λαϊκά τραγούδια τις Χιλής όπου μεγάλη επιρροή σε αυτό άσκησε η μητέρα του.



Το ξεκίνημα στη μουσική

Ο Victor τελειώντας τo γυμνάσιο ασχολήθηκε με την λογιστική. Δυστυχώς η μητέρα του πέθανε όταν ο Victor ήταν 15 χρόνων. Μετά την στρατιωτική του θητεία επέστρεψε στην γενέτειρα του όπου αντιμετώπισε την ανεργία. Έτσι άρχισε με ζήλο να μαθένει τα παραδοσιακά τραγούδια τις Χιλής μαζί με μια ομάδα φίλων του.

Εκείνη την περίοδο ανέπτυξε ένα μεγάλο ενδιαφέρον για τo θέατρο. Με τον καιρό απέκτησε τόση εμπειρία όπου και συμμετείχε σε παρα πολλές θεατρικές παραγωγές. Παράλληλα εμφανιζόταν σε ένα μικρό cafe του Santiago όπου σιγά σιγά απέκτησε τo κοινό του .Κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου άρχισε να αναμιγνύεται με την πολιτική τις Χιλής. Τo 1966 κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο με τίτλο Victor Jara.

Τα επόμενα χρόνια συνέχισε ως διευθυντής θεάτρων αλλα ασχολούταν παράλληλα όλο και περισσότερο με τα τραγούδια και τις πολιτικές του δραστηριότητες.
Τέλος τo 1970 άφησε την ζωή του θεάτρου για να ασχοληθεί αποκλειστικά με τον λαό τις Xιλής μέσο τον τραγουδιών και τις πολιτικής του.



Η "μουσική μεταρρύθμιση"

Τα τραγούδια του Jara εκφράζουν τους απλούς ανθρώπους τις Χιλής. Είχε μια μεγάλη αγάπη για την εργατική τάξη. Λόγο τις μεγάλης αγάπης για την χώρα του τα τραγούδια του επιτίθονταν ενάντια στις αδικίες στην κοινωνία και τα πολιτικά σκάνδαλα. Στον Jara οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος η μουσική μεταρρύθμιση γνωστή ως nueva cancion (νέο τραγούδι)
Μέσα από τα τραγούδια του μπόρεσε να εκφράσει τις πολιτικές του ιδέες.



Ο πολιτικός αγώνας

Στήριξε την πολιτική του Salvador Allende και μαζί με άλλους τραγουδιστές έδωσε συναυλίες υπέρ του. Μια από αυτές ήταν η συναυλία στο στάδιο τις Χιλής όπου αμέσως μετά από αυτήν τις προεκλογική εκστρατεία ο Αllende εκλέχθηκε Πρόεδρος. Μαζί με άλλους καλλιτέχνες με κονσέρτα και εκδηλώσεις πλαισίωσαν την προεκλογική εκσταρτεία του Αλιέντε για τις εκλογές του 1970.



Η δολοφονία του Βίκτορ Χάρα

Την ημέρα του πραξικοπήματος ο Βίκτορ Χάρα ήταν στην δουλειά του στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο. Περικυκλώθηκε από τους στρατιώτες του καθεστώτος του Πινοσέτ και συνελήφθη. Για πέντε ημέρες κρατήθηκε και βασανίστηκε σε υπόγεια κρατητήρια και μυστικές φυλακές, χωρίς τροφή και νερό.

Οι σύντροφοι του που σώθηκαν από αυτον τον εφιάλτη, λένε ότι ούτε στιγμή δεν νοιάστηκε για τη δική του ζωή. Μοναδική του έγνοια ήταν η κατάσταση των συντρόφων του.

Στο τέλος της πέμπτης μέρας ο Βίκτορ Χάρα μεταφέρθηκε μαζί με άλλους στο Στάδιο του Σαντιάγο, εκεί που λίγο καιρό πριν τραγουδούσε για τον Αλιέντε και τη Δημοκρατία, τώρα πια τόπο μαρτυρίου και σφαγής αμέτρητων αγωνιστών.

Τον βασάνισαν, του έσπασαν τα χέρια, (άλλοι υποστηρίζουν ότι του τα έκοψαν) για να μην μπορεί να παίζει πλέον την κιθάρα του και να εμψυχώνει τους συντρόφους του.

Παρόλα αυτά τα βασανιστήρια, ο Jara συνέχισε τις εμφανίσεις του σε δημοσιους χώρους όπου σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα ξυλοκοπήθηκε.

Σε μια από αυτές τις εμφανίσεις του δολοφονήθηκε από τις δικτατορικές στρατιωτικές δυνάμεις του καθεστώτος του Πινοσέτ με οπλοπολυβόλο. Ο Βίκτορ Χάρα με μοναδικό πάθος και δύναμη τραγούδησε το τραγούδι της Λαϊκής Ενότητας και τότε οι εκτελεστές του Πινοσέτ τον γάζωσαν με σφαίρες. Τo πτώμα του μεταφέρθηκε σε ομαδικό τάφο.

Το μόνο που έμεινε ήταν ένα μισοτελειωμένο ποίημα σε ένα βρώμικο κομμάτι χαρτιού που έγραψε κατά τις ημέρες της κράτησης του και του βασανισμού του.



Το τελευταίο ποίημα του Βίκτορ Χάρα

Somos cinco mil
en esta pequeña parte de la ciudad.
Somos cinco mil
¿ Cuántos seremos en total
en las ciudades y en todo el país ?
Solo aqui
diez mil manos siembran
y hacen andar las fabricas.

¡ Cuánta humanidad
con hambre, frio, pánico, dolor,
presión moral, terror y locura !

Seis de los nuestros se perdieron
en el espacio de las estrellas.

Un muerto, un golpeado como jamas creí
se podria golpear a un ser humano.
Los otros cuatro quisieron quitarse todos los temores
uno saltó al vacio,
otro golpeandose la cabeza contra el muro,
pero todos con la mirada fija de la muerte.


¡ Qué espanto causa el rostro del fascismo !
Llevan a cabo sus planes con precisión artera
Sin importarles nada.
La sangre para ellos son medallas.
La matanza es acto de heroismo
¿ Es este el mundo que creaste, dios mio ?
¿Para esto tus siete dias de asombro y trabajo ?
en estas cuatro murallas solo existe un numero
que no progresa,
que lentamente querrá más muerte.

Pero de pronto me golpea la conciencia
y veo esta marea sin latido,
pero con el pulso de las máquinas
y los militares mostrando su rostro de matrona
llena de dulzura.
¿ Y Mexico, Cuba y el mundo ?
¡ Que griten esta ignominia !
Somos diez mil manos menos
que no producen.

¿Cuántos somos en toda la Patria?
La sangre del companero Presidente
golpea más fuerte que bombas y metrallas
Asi golpeará nuestro puño nuevamente

¡Canto que mal me sales
Cuando tengo que cantar espanto!
Espanto como el que vivo
como el que muero, espanto.
De verme entre tanto y tantos
momentos del infinito
en que el silencio y el grito
son las metas de este canto.
Lo que veo nunca vi,
lo que he sentido y que siento
hara brotar el momento...


(Victor Jara, Estadio Chile, Septiembre 1973
chile
Εισαγωγή Χοαν Χάρα: «... Όταν μου έφεραν το κείμενο με το τελευταίο ποίημα του Βίκτορ, κατάλαβα ότι εκείνος θέλησε να αφήσει την μαρτυρία του, το μοναδικό μέσο που διέθετε για να αντισταθεί τώρα στον φασισμό, να αγωνιστεί για τα δικαιώματα των ανθρώπων και για την ειρήνη».
www.americalatina.gr


"Η σιωπή και οι κραυγές θα είναι το τέλος του τραγουδιού μου"...