Έφυγ' η μέρα μας πικρή κι άρχισε να βραδιάζει, μες στο τραγούδι το αίμα μου κόμπο τον κόμπο στάζει..

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου

Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Πρώτη εκτέλεση: Μαρία Φαραντούρη
Άλλες ερμηνείες: Γιώργος Ζωγράφος || Αλέξια

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου
με το καθημερνό της φόρεμα
κι ένα χτενάκι στα μαλλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Άουσβιτς,
του Νταχάου κοπέλες,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε σε μακρινό ταξίδι,
δεν είχε πιά το φόρεμά της
ούτε χτενάκι στα μαλλιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.

Κοπέλες του Μαουτχάουζεν,
κοπέλες του Μπέλσεν,
μην είδατε την αγάπη μου;

Την είδαμε στην παγερή πλατεία
μ’ ένα αριθμό στο άσπρο της το χέρι,
με κίτρινο άστρο στην καρδιά.

Τι ωραία που είν’ η αγάπη μου,
η χαϊδεμένη από τη μάνα της
και τ’ αδελφού της τα φιλιά.
Κανείς δεν ήξερε πως είναι τόσο ωραία.









Πήρα τους δρόμους τ' ουρανού

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Στίχοι: Τάσος Λειβαδίτης
Ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη
Δίσκος: Μαουτχάουζεν - 1966

Να 'χα δυο χέρια, δυο σπαθιά
να σε σκεπάσω αγάπη μου
να μη σ' αγγίζει ο πόνος.
Να 'μουν αητός, να 'χα φτερά
για να σε πάρω μακριά
να μη σε βρίσκει ο χρόνος.

Έφυγ' η μέρα μας πικρή
κι άρχισε να βραδιάζει,
μες στο τραγούδι το αίμα μου
κόμπο τον κόμπο στάζει.

Πήρα τους δρόμους τ' ουρανού
τα σύννεφα κυνήγησα
μίλησα με τ' αστέρια.
Έψαξα νότο και βοριά
για να σου φέρω τη χαρά
μα έμεινα μ' άδεια χέρια.

Έφυγ' η μέρα μας πικρή
κι άρχισε να βραδιάζει,
μες στο τραγούδι το αίμα μου
κόμπο τον κόμπο στάζει.

Ho preso le strade del cielo

Avessi due mani, due spade
per coprirti amore mio
per non farti toccare dal dolore.
Fossi aquila, avessi ali
per portarti lontano
per non farti trovare dal tempo.

Fugge via il nostro giorno, amaro
e comincia ad annottare
nel canto il mio sangue
grumo a grumo gocciola.

Ho preso le strade del cielo
le nuvole ho inseguito
ho parlato con le stelle.
Ho cercato a sud e a nord
per portarti la felicità
ma son rimasto a mani vuote.

Fugge via il nostro giorno, amaro
e comincia ad annottare
nel canto il mio sangue
grumo a grumo gocciola.







Ο Δραπέτης

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη
Δίσκος: Μαουτχάουζεν - 1966

Ο Γιάννος Μπερ απ το βοριά
το σύρμα δεν αντέχει.
Κάνει καρδιά, κάνει φτερά,
μες στα χωριά του κάμπου τρέχει.

"Δώσε, κυρά, λίγο ψωμί
και ρούχα για ν αλλάξω.
Δρόμο να κάνω έχω μακρύ,
πάν από λίμνες να πετάξω."

Όπου διαβεί κι όπου σταθεί
φόβος και τρόμος πέφτει.
Και μια φωνή, φριχτή φωνή
"κρυφτείτε απ τον δραπέτη".

"Φονιάς δεν είμαι, χριστιανοί,
θεριό για να σας φάω.
Έφυγα από τη φυλακή
στο σπίτι μου να πάω."

Α, τι θανάσιμη ερημιά
στου Μπέρτολτ Μπρεχτ τη χώρα.
Δίνουν το Γιάννο στους Ες-Ες,
για σκότωμα τον πάνε τώρα.


Il fuggiasco

Gianni Ber spinto dalla tramontana
non sopporta il filo spinato
Si fa coraggio mette le ali,
corre nei paesi della pianura.

"Dammi signora, un po' di pane
e un vestito per cambiarmi.
Ho da fare una lunga strada,
ho da volare sopra le paludi".

E dove passa e dove si ferma
calano terrore e paura.
E una voce, una voce terribile
"Nascondetevi, c'è il fuggiasco"


"Cristiani, non sono un assassino,
o una belva che vi divori.
Son fuggito di prigione..
per tornarmene a casa"

Ah, che deserto mortale
nella patria di Bertold Brecht.
Consegnano Gianni alle SS
ed ora vanno a fucilarlo.








Αντώνης

Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη
Δίσκος: Μαουτχάουζεν - 1966

Εκεί στη σκάλα την πλατιά
στη σκάλα των δακρύων
στο Βίνερ Γκράμπεν το βαθύ
το λατομείο των θρήνων

Εβραίοι κι αντάρτες περπατούν
Εβραίοι κι αντάρτες πέφτουν,
βράχο στη ράχη κουβαλούν
βράχο σταυρό θανάτου.

Εκεί ο Αντώνης τη φωνή
φωνή, φωνή ακούει
ω καμαράντ, ω καμαράντ
βόηθα ν' ανέβω τη σκάλα.

Μα κει στη σκάλα την πλατιά
και των δακρύων τη σκάλα
τέτοια βοήθεια είναι βρισιά
τέτοια σπλαχνιά είν κατάρα.

Ο Εβραίος πέφτει στο σκαλί
και κοκκινίζει η σκάλα
κι εσύ λεβέντη μου έλα εδω
βράχο διπλό κουβάλα.

Παίρνω διπλό, παίρνω τριπλό
μένα με λένε Αντώνη
κι αν είσαι άντρας, έλα εδώ
στο μαρμαρένιο αλώνι.


Antonis

There on the wide staircase
the staircase of tears
in willegraben the deep
stone quarry of lamentations

Jews and partisans walk
Jews and partisans fall down
a rock they carry on their back
a rock a cross of death

There Antonis to the voice
the voice, voice he listens
oh camarand, oh camarand
help me to climb the stairs

But there on the wide staircase
that staircase of tears
such a help is an insult
such compassion can be a curse

The Jew falls on the step
and the staircase bleeds crimson
and you young lad come over here
a double rock you’ll carry

I’ll take a double, a triple I’ll take
me, they cal me Antoni
so come and meet me if you are a man
at the threshing circle, the one paved with marble*

*The marble threshing circle that is paved with marble, το μαρμαρενιο αλωνι: a connection to the heroic epic of Digenis Acritas of the Byzantione Middle ages, where Akritas showing a manly contempt for death, challenges Death himself to a duel on a marble paved threshing circle.


Adonis

Là sulla larga scalinata
la scalinata del pianto
nel profondo Wienergrab
la cava dei lamenti

Ebrei e ribelli camminano
Ebrei e ribelli cadono
un macigno portano sulle spalle
un macigno croce di morte.

Là Adonis la voce
la voce la voce sente
o compagno, o compagno
aiutami a salire la scala.

Ma lì sulla larga scalinata
la scalinata del pianto
un aiuto così è affronto
un sentimento così una maledizione.

L' Ebreo cade sulla scala
e la scala si arrossa
e tu sbruffone vieni qui
e porta un macigno doppio.

Lo prendo doppio lo prendo triplo
io mi chiamo Adonis
e se sei un uomo vieni qui
sull'aia di marmo*.

* Nell'epica bizantina, Charos sfidava sulle aie di marmo o di ferro i giovani cavalieri e, sconfittili, li trascinava nel Kato-Kosmos, l'oltretomba, a servire nel suo palazzo. Certamente qui si allude a Digène Akrìtas, l'eroe dell'omonimo poema medievale, caduto a trentatrè anni nella sfida con la Morte, che con grande frequenza ricorre nella poesia neogreca, quando si vogliono esaltare gli eroismi del popolo nelle lotte per l'indipendenza e la libertà.








Όταν τελειώσει ο πόλεμος


Μουσική: Μίκης Θεοδωράκης
Στίχοι: Ιάκωβος Καμπανέλλης
Ερμηνεία: Μαρία Φαραντούρη
Δίσκος: Μαουτχάουζεν - 1966

Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.

Χαρά του κόσμου, έλα στην πύλη
να φιληθούμε μες στο δρόμο
ν αγκαλιαστούμε στην πλατεία.

Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.

Στο λατομείο ν αγαπηθούμε
στις κάμαρες των αερίων
στη σκάλα, στα πολυβολεία.

Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.

Έρωτα μες στο μεσημέρι
σ όλα τα μέρη του θανάτου
ώσπου ν αφανιστεί η σκιά του.

Κορίτσι με τα φοβισμένα μάτια
κορίτσι με τα παγωμένα χέρια,
άμα τελειώσει ο πόλεμος
μη με ξεχάσεις.


Quando finirà la guerra

Ragazzina dagli occhi pieni di paura
ragazzina dalle mani intirizzite,
quando finirà la guerra
non mi dimenticare.

Gioia del mondo, vieni alla porta
che ci baceremo in mezzo alla strada
che ci abbracceremo in mezzo alla piazza.

Ragazzina dagli occhi pieni di paura
ragazzina dalle mani intirizzite,
quando finirà la guerra
non mi dimenticare.

Nella cava ci dobbiamo amare
nelle camere del gas
sulla scalinata, sulle torrette dei guardiani.

Ragazzina dagli occhi pieni di paura
ragazzina dalle mani intirizzite,
quando finirà la guerra
non mi dimenticare.

Amore in pieno mezzogiorno
in tutti i posti della morte
fino a che la sua ombra non sparirà.

Ragazzina dagli occhi pieni di paura
ragazzina dalle mani intirizzite,
quando finirà la guerra
non mi dimenticare.