Σάββατο 3 Οκτωβρίου 2009

«Το τάνγκο μας κάνει ό,τι θέλει» Χόρχε Λούις Μπόρχες









Το τάνγκο είναι μια θλιμμένη σκέψη
που μπορεί να χορευτεί.

Ενρίκε Σάντος Ντισέπολο, Ντισεπολίν





































Ο σημαντικότερος συνθέτης του τάγκο μετά την χρυσή εποχή, αλλά και ένας από τους σημαντικότερους όλων των εποχών, είναι ο Astor Piazzolla (Άστορ Πιατσόλα)(1921-1992) του οποίου τα σημαντικότερα έργα ηχογραφήθηκαν από το 1960 μέχρι τον θάνατό του το 1992. Μολονότι αρχικά συνάντησε αντίδραση στην Αργεντινή, καθώς οι συνθέσεις του θεωρήθηκαν υπερβολικά νεωτερικές, είναι πλέον καθιερωμένος σαν ένας μεγάλος μουσικός.





Η καταγωγή του tango είναι αρκετά ασαφής. Υπάρχουν θεωρίες που μιλούν για αφρικάνικες ρίζες και άλλες που μιλούν για μετανάστες που μετέφεραν στην Αργεντινή χορευτικές επιρροές από τις πατρίδες τους. Το σίγουρο είναι ότι στα μέσα του 19ου αιώνα, άρχισε να διαδίδεται στο Buenos Aires.
Οι "guapos", οι "compadritos" και οι "malevos" συναντιούνταν στο Café Sabatino, στο Almacén de la Milonga και στο Viejo Bailetín del Palomar. Στα μπακάλικα της οδού Necochea de La Boca άρχισε να ακούγεται αυτή η χαρούμενη και νεανική μουσική από μουσικούς που αυτοσχεδίαζαν χωρίς να γνωρίζουν παρτιτούρες.

Το tango δεν μπορεί να θεωρηθεί ξεχωριστό από την αργεντίνικη παράδοση, καθώς αναπτύχθηκε παράλληλα με την αργεντίνικη κοινωνία και "χρωματίστηκε" από τις εμπειρίες των ανθρώπων που μετανάστευσαν εκεί. Μια εκδοχή, μάλιστα, της προέλευσης του tango είναι και αυτή: γύρω στο 1860 οι διάφοροι μετανάστες χόρευαν χορούς των περιοχών τους. Χορεύονταν πολύ το βαλς, αυστριακής προέλευσης, το paso doble και το tango andalúz, η zarzuela, χοροί σκωτσέζικης προέλευσης, habaneras κουβανέζικης προέλευσης, polka, mazurka, cuadrilla και milonga. Όλοι αυτοί οι χοροί είχαν ως βάση το fandango και το candombe των νέγρων. Ακόμα, όμως, δεν υπήρχε ο χορός tango που εννοοούμε σήμερα.

Στις γειτονιές άρχισε να χορεύεται το "tango arrabalero", στον οποίο τα ζευγάρια χόρευαν σφιχταγκαλιασμένα, σκανδαλίζοντας τα ήθη της εποχής. Αναμενόμενο, λοιπόν, να απαγορευτεί ο χορός αυτός από την Εκκλησία, αλλά και από την Αστυνομία, αναγκάζοντας τους tangueros να χορεύουν σε κρυφά και σκοτεινά μέρη.
Αυτή η απομόνωση, το σκοτάδι και η μυστικοπάθεια, ήταν που ενέτειναν τη δύναμη του συναισθήματος και της μελωδίας, δημιουργώντας ένα μύθο γύρω από το tango και προσδίδοντάς του ένα μοναδικό πάθος. Από τους συντηρητικούς, θεωρούνταν κάτι "βρώμικο", κάτι που χόρευαν μόνο όσοι αναζητούσαν ηδονή και ερωτισμό.
Το 1910 το tango χορεύεται στο Παρίσι κι από κει κι έπειτα διαδίδεται σ' όλο τον κόσμο. Η αποδοχή του, μάλιστα, ήταν τέτοια, ώστε να θεωρείται αναγκαίος χορός για να εκφραστεί κάποιος. Η αφορμή για τη διατήρησή του όλα αυτά τα χρόνια, ήταν και ο σχεδιασμός χορογραφιών, οι οποίες εκτελούνταν και εμπλουτίζονταν συνέχεια. Επίσης, ο διάσημος Αργεντίνος συγγραφέας, Jorge Luis Borges, ανέφερε συχνά-πυκνά στα γραπτά του διάφορες tango εμπειρίες τόσο άλλων όσο και προσωπικές. Τέλος, το Hollywood καθιερώνει το αργεντίνικο τάνγκο μέσα από τις ταινίες του Rodolfo Valentino, ανάγοντάς το σε ερωτικό, παθιασμένο και απαραίτητο χορό για να μπορέσουν να εκφραστούν τα βαθύτερα συναισθήματα.
Όπως κάθε αυθεντική καλλιτεχνική έκφραση, έτσι και το tango πλησιάζει την έννοια της ανθρώπινης ύπαρξης, αποκαλύπτοντας την ψυχή του Μπουένος Άιρες. Ίσως εκεί να οφείλεται και η επιβίωσή του στις γειτονιές της Αργεντινής, στις ακαδημίες χορού της Ιαπωνίας, στους δρόμους του Παρισιού και στα πολιτιστικά κέντρα της Νέας Υόρκης.
tango.dancenews.gr









Ο Κάρλος Γκαρδέλ (στα ισπανικά Carlos Gardel, 11 Δεκεμβρίου 1890 – 24 Ιουνίου 1935) ήταν εξαιρετικά διάσημος τραγουδιστής του τάγκο κατά το διάστημα του μεσοπολέμου. Ο θάνατός του σε αεροπορικό δυστύχημα στο απόγειο της καριέρας του δημιούργησε την εικόνα του τραγικού ήρωα και στις δύο πλευρές του Ρίο ντε λα Πλάτα. Για πολλούς θαυμαστές του, ο Γκαρδέλ ήταν η προσωποποίηση της ψυχής του τάγκο, ένα μουσικό και χορευτικό είδος που αναπτύχθηκε στις γειτονιές του Μπουένος Άιρες και του Μοντεβιδέο γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα.

Ο Γκαρδέλ ήταν βαρύτονος, με αλάνθαστη μουσικότητα και δραματική έκφραση, και δημιούργησε μικρά αριστουργήματα μέσα από τις εκατοντάδες τρίλεπτων τανγκό που ηχογράφησε στη ζωή του. Μαζί με τον μακρόχρονο συνεργάτη του, τον στιχουργό Αλφρέδο Λε Πέρα, ο Γκαρδέλ επίσης έγραψε αρκετά κλασικά τάγκο, όπως το Mi Buenos Aires querido, Amores de Estudiante, Soledad, Volver, Por una cabeza και El día que me quieras.

Ο Γκαρδέλ ξεκίνησε την καριέρα του τραγουδώντας σε μπαρ και ιδιωτικές συγκεντρώσεις και το 1911 σχημάτισε ντουέτο με τον Φρανσίσκο Μαρτίνο, και αργότερα με τον Χοσέ Ρατσάνο (το οποίο κράτησε μέχρι το 1925), τραγουδώντας ένα ευρύ ρεπερτόριο. Ο Γκαρδέλ εφηύρε το tango-canción το 1917 με το τραγούδι Mi Noche Triste, σύνθεση των Πασκουάλ Κοντούρσι και Σαμουέλ Καστριότα, το οποίο πούλησε 100.000 δίσκους και ήταν επιτυχία σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Περιόδευσε σε Αργεντινή, Ουρουγουάη, Χιλή, Βραζιλία, Πουέρτο Ρίκο, Βενεζουέλα, Κολομβία και εμφανίστηκε στη Βαρκελώνη, τη Μαδρίτη, το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη. Πούλησε 70.000 δίσκους τους πρώτους τρεις μήνες κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Παρίσι το 1928. Όταν η δημοτικότητά του αυξήθηκε, γύρισε και ταινίες με την Paramount στη Γαλλία και τις ΗΠΑ, οι οποίες ουσιαστικά συνέβαλαν στην εικόνα που είχε ως είδωλο.


Εκείνο το ξέσπασμα, το τάνγκο, εκείνη η διαβολιά,της ζωής τα μεστά χρόνια προκαλεί.Φτιαγμένος από σκόνη και χρόνο, ο άνθρωπος διαρκεί λιγότερο κι απ’ του μεσημεριού την αντηλιά.
Jorge Luis Borges.







ΤΟ ΤΑΝΓΚΟ

Εl tango - J.L.Βοrges

Πού να βρίσκονται; ρωτά η ελεγεία
για κείνους που πια δεν υπάρχουν, μαθές,
σα να υπήρχε ένα μέρος όπου το Χθες
είναι το Σήμερα, το Ακόμα ή το Επιπλέον μία.

Πού να βρίσκονται (επαναλαμβάνω) από απάχηδες τόσες γενιές
που πήγαν κι έστησαν μια τρομερή νύχτα
σε σκονισμένους χωματόδρομους ή σε χαμένες γειτονιές
του στιλέτου και της μαγκιάς τη σέχτα;

Πού να βρίσκονται εκείνοι που πέρασαν;
Στην εποποιία ένα επεισόδιο κόμισαν χορηγία
κι ένα θρύλο στο χρόνο. Που δίχως καμία κακία,
όφελος ή ερωτικό πάθος ο ένας τον άλλον μαχαίρωσαν;

Τους ψάχνω μέσα στους θρύλους τους, στην τελευταία
θράκα που, όπως ένα αναπάντεχο τριαντάφυλλο,
κρατάει κάτι από εκείνον τον ψυχωμένο όχλο
στο Κοράλες και στην Μπαλβανέρα την ωραία.

Σε ποια σκοτεινά στενοσόκακα ή τόπο έρμο
του άλλου κόσμου θα κατοικεί η γρανιτένια
η σκιά εκείνου του Μουράνια,
του μαχαιροβγάλτη απ’ το Παλέρμο;

Κι εκείνος ο μόρσιμος Ιμπέρα (που κι οι άγιοι
τον λυπούνται) σ’ ένα γιοφύρι του δρόμου, του Νιάτου,
του αδερφού του, έδωσε χτύπημα θανάτου.
Στα φονικά τον ξεπερνούσε κι έγιναν οι φόνοι πάγιοι.

Μια μυθολογία κοφτερών εγχειριδίων
σβήνει αργά μέσα στη λήθη.
Ένα τραγούδι για άθλους ελήφθη
μέσα στο θόρυβο των αστυνομικών δελτίων.

Μα υπάρχει κι άλλη θράκα, κι άλλου πυρακτωμένου ρόδου,
από τη στάχτη που τους φυλάει ακέραιους.
Εκεί βρίσκεις μαχαιροβγάλτες αγέρωχους
και το βάρος του αθόρυβου μαχαιριού ενός βάρδου.

Αν κι αυτό το εχθρικό στιλέτο ή τ’ άλλο στιλέτο,
ο Χρόνος, τους έστειλε κάτω απ’ το χώμα,
σήμερα, έξω απ’ του χρόνου το παραπέτο,
το θάνατο, εκείνοι οι πεθαμένοι ζουν μεσ’ του τάνγκο το σώμα.

Μεσ’ στις χορδές της μουσικής βρίσκονται,
στης κιθάρας το αργό το παίξιμο,
και λέει μια μιλόνγκα μ’ αλέγρου ρυθμού πλέξιμο
για το γιορτάσι και την αθωότητα σαν πέτονται.

Γυρίζει ο κίτρινος τροχός πάνω απ’ το κενό
μ’ άλογα και με λιοντάρια. Ακούω την ηχώ
και με του Αρόλας και του Γκρέκο τα τάνγκο ξεψυχώ
που είδα κάποτε να χορεύουν στο στενό,

κάποια στιγμή που αναδύεται απ’ το πουθενά,
δίχως πριν ούτε μετά, ενάντια στη λήθη,
που θυμίζει της ίδιας της απώλειας τα ήθη,
το χαμό και το ανακτημένο ξανά.

Στ’ ακόρντα υπάρχουν πράγματα παλιά, στους στίχους:
στο άλλο πάτιο και στης κληματαριάς τους γρίφους.
(Πίσω απ’ τους καχύποπτους τοίχους
ο Νότος κρατάει την κιθάρα και τη λαβή του ξίφους).

Εκείνο το ξέσπασμα, το τάνγκο, εκείνη η διαβολιά,της ζωής τα μεστά χρόνια προκαλεί.
Φτιαγμένος από σκόνη και χρόνο, ο άνθρωπος διαρκεί λιγότερο κι απ’ του μεσημεριού την αντηλιά.













«Το τάνγκο δε βγήκε για να υμνήσει αυτά που κατέχει κάποιος,
αλλά εκείνα που έχει απολέσει»

Χοσέ Γκομπέζο


5 σχόλια:

mareld είπε...

"Τάνγκο σημαίνει πάθος. Σημαίνει πόνος, εκφρασμένος πότε σαν κραυγή και πότε σαν κλάμα, πότε σαν γιορτή και πότε σαν θρήνος. Τάνγκο είναι ο αργεντίνικος χορός του έρωτα, του προδομένου έρωτα, της σαγήνης"...


Τζιβαέρια μου!

Σας φιλώ γλυκά!

Άστρια είπε...

ξεχωριστή μου mareld, τί ανάρτηση κι αυτή!!

Μετά από το φλαμέγκο το τάγκο!

Και να σου πω μία σύμπτωση, αυτό τον καιρό διαβάζω δοκίμια και ποιήματα του Μπόρχες!!

Σε φιλώ πολύυυ!!Γλυκειά καληνύχτα!

LIA είπε...

Μαρελντούλα μου!

Απόλαυσα τη μαγευτική μουσική σου, η ψυχή μου στοβιλίστηκε στις υπέροχες στροφές του τάγκο, ταξίδεψα στους γαλαξίες του ονείρου και της ομορφιάς και έμαθα πολλά, που δεν ήξερα για το τάγκο. Να είσαι καλά, να μας μιλάς με το κόκκινο των παλμών της καρδιάς.

Πολλά φιλάκια

Μηθυμναίος είπε...

Το τάνγκο είναι μια θλιμμένη σκέψη που μπορεί να χορευτεί.

Πολύ όμορφο!!!

Ιωάννα είπε...

Tango: η νοσταλγία για τη χαμένη ενότητα
Στο Συμπόσιο του Πλάτωνα, συναντάμε τον μύθο του αδρόγυνου όπου ο Δίας λόγω της υπεροψίας μας, μας χώρισε σε δύο μισά, στο αρσενικό και στο θηλυκό. Από τότε ο καθένας μας ψάχνει το άλλο του μισό, ώστε να συγχωνευθούμε και να γίνουμε ένα. Ο έρωτας είναι ο ο πόθος για αυτή την ενότητα. Το Tango είναι ένας χορευτικός έρωτας, είναι ο πόθος της ένωσης και δονείται από κινήσεις που θυμίζουν τελετουργία.
Cumparsita! Ο γαμήλιος χορός μας!
Ένα δύο μήνες πριν το γάμο, πηγαίναμε σε σχολή χορού για να μάθουμε 5-6 φιγούρες.
Με το που είδα την ανάρτησή σου, έβαλα ένα cd με tango και πήρα αγκαλιά τη Διονυσία και χορεύαμε.
Να είσαι καλά θαλασσίτσα μου, μου θύμισες κάποιες μαγικές στιγμές...
Σε φιλώ!

Ουφ, μέχρι να καταφέρω (εδώ και μισή ώρα που προσπαθώ)να σου αφήσω αυτό το σχόλιο, αφού αναγκάστηκα να αποσυνδεθώ και να ξανασυνδεθώ, είδα οτι έκανες καινούρια ανάρτηση για την Σόσα. Το άκουσα στο ραδιόφωνο. Τώρα η Αργεντινή θα κοιμηθεί φτωχότερη. Καλό ταξίδι προς την μουσική των ουρανών, της εύχομαι.