Φωτιά εγώ δε ζήτησα, ποτέ από κανένα τον κόσμο μόνο γύρναγα και έψαχνα για σένα. Θοδωρής Γκόνης

Mildred Ford

Βουνό είναι κι η θάλασσα

Μουσική ερμηνεία: Νίκος Ξυδάκης
Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης

Ποτέ μου εγώ τη θάλασσα στα μάτια δεν την είδα
μα ξέρω για τα πάθη της καλύτερα απ' την ίδια
σε βράχους μέσα έζησα, σε βάτους και λαγκάδια
μα ξέρω για τα κύματα και του νερού τα χάδια,
τον Άγιο εσυνάντησα με το κουπί στην πλάτη
σε πέτρα πάνω μοναχό, πεζό και στρατηλάτη.

Άγιε μου και προφήτη μου τι σου' χουν καμωμένα
άνοιχ' τα φύλλα της καρδιάς και πες τα όλα σε μένα,
δίχτυ διπλό μου έπλεξε πάνω στα άλμπουρά της
με φώναξε για μια στιγμή και γέρασα κοντά της
κι από τα λόγια τα πικρά και τ' αλμυρό του δάκρυ
εμαραθήκαν τα κλαριά κι η γης απ' άκρη σ' άκρη.

Μίλα σιγά προφήτη μου, ο Πάνας μη ξυπνήσει
και με τραγούδια και φωνές παράπονα αρχινίσει,
μη δει πως σ' άλλονε Θεό τώρα κερί ανάβω
μίλα σιγά προφήτη μου κι εγώ θα καταλάβω
μ' ένα πανί ξεκίνησα Γαϊτα στα νερά της
μ' ένα κουπί εβούλιαξα και έφυγα μακριά της.

Άγιε μου και προφήτη μου πάρε ψωμί και γάλα
κι εγώ μ' αυτά που μου' χεις πει αλλά και μ' όλα τ' άλλα
βουνό λέω η θάλασσα με βράχους και χαράδρες
λύκοι τα μαύρα κύματα, τσακάλια και φονιάδες.

La mar es montaña

Nunca miré la mar a los ojos
Pero conozco sus pasiones mejor que ella misma.
He vivido en peñascos, en zarzas y barrancos;
pero conozco las olas, y las caricias del agua.
Me encontré al santo con el remo al hombro,
sobre una peña, solitario, andariego, caminante.

-Santo y profeta mío, qué te han hecho?
Abre las hojas del corazón, y cuéntamelo todo.
- Ella me ha tejido red doble sobre sus mástiles.
Me llamó para un instante y he envejecido a su lado.
Y por las amargas palabras de ella y su lágrima salada
se marchitaron las ramas y la tierra de un extremo a otro.

-"Habla bajito, profeta mío, que Pan no se despierte,
y se ponga a quejarse con canciones y voces.
Que no vea que ahora enciendo velas a otro dios.
Habla bajito, profeta mío, que yo lo captaré.
- "Partí con una vela, barca en sus aguas.
Me hundí con un remo he huido lejos de ella.

-Santo y profeta mío, toma pan y leche.
Y yo con eso que me has dicho, y todo lo demás,
llamo a la mar montaña, con peñascos y cárcavas;
lobos, a las negras olas, chacales y asesinos.






Όλοι μου λεν πως δεν μπορώ

Στιχουργός: Θοδωρής Γκόνης
Συνθέτης Ερμηνευτής: Νίκος Ξυδάκης
Νίκος Ξυδάκης - Κάιρο Ναύπλιο Χαρτούμ

Όλοι μου λεν πως δεν μπορώ
για να σε φέρω πίσω
μου λεν η πέτρα είναι βαριά
και πώς να την κυλήσω
Και συ κρυμμένος μέσα μου ζητάς
ένα ποτήρι να πιούμε μαζί να τα πούμε

Όλοι μου λεν να μην ζητώ
τίποτα από σένα
γιατί η γη κι ο ουρανός
δεν είναι πράγμα ένα
Και συ κρυμμένος μέσα μου ζητάς
ένα ποτήρι να πιούμε μαζί να τα πούμε

Όλοι μου λεν να μη ρωτώ
του κόσμου τους διαβάτες
γιατί εσύ πια περπατάς
σε άλλες τώρα στράτες
Και συ κρυμμένος μέσα μου ζητάς
ένα ποτήρι να πιούμε μαζί να τα πούμε

Μα εγώ το ξέρω πως θα ρθω
και θα σε συναντήσω
μόνο δεν ξέρω αν μπορώ
στον άλλο κόσμο που θα ρθω γλυκά να σε φιλήσω
Και συ κρυμμένος μέσα μου ζητάς
ένα ποτήρι να πιούμε μαζί να τα πούμε.





Ακρωτήριο Ταίναρον

Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης
Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη

Στο Σούνιο στο Ταίναρο
στο φως και στο σκοτάδι
Με χτυποκάρδι κόκκινο
καίω πρωί και βράδυ

Βράχος μαντήλι του γιαλού
φανάρι και σινιάλο
Ολόγυμνη στα κύματα
τον έρωτα θα ψάλλω

Φρέσκο πετράδι στάζουνε
τα ολόξανθα μαλλιά του
ξυλάρμενος και για κουπί
έχει τα κρίματά του

Βράχος ...





Ιζαμπώ

Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης
Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη

Την Ισαβέλλα ο άνεμος
τη βάφτισε Ιζαμπώ
κι εγώ με τα μετάξια της
τα χέρια μου τρυπώ.

Σαρανταδυό μεταξωτά
φορέματα της ράβω
δίχως βελόνα και κλωστή
και πως να μεταλάβω.
Ζηλεύει ο χάρος το βλαττί
ζηλεύει το μετάξι
που να σε κρύψω αγάπη μου
φοβάμαι μη σ' αρπάξει.

Την Ισαβέλλα ο άνεμος
τη βάφτισε Ιζαμπώ
κι εγώ απ' τα βελούδα της
κοντεύω να καώ





Τσιγάρο εγώ στο στόμα μου δεν έβαλα ούτε ένα

Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης
Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Πρώτη εκτέλεση: Ελευθερία Αρβανιτάκη

Τσιγάρο εγώ στο στόμα μου δεν έβαλα ούτε ένα
αλλά όταν βλέπω τον καπνό σκέφτομαι μόνο εσένα

Τα χείλη σου, τα χέρια σου, η ανάσα κι η καρδιά μου
καπνός μπήκε στα μάτια μου και κλαίω απ' τη χαρά μου

Τα δάκρυα είναι της χαράς, τα δάκρυα και της λύπης
είκοσι χρόνια πέρασαν και μόνο εσύ μου λείπεις.

Φωτιά εγώ δε ζήτησα, ποτέ από κανένα
τον κόσμο μόνο γύρναγα και έψαχνα για σένα.

Όταν σε βρω, όταν σε δω , όταν σε συναντήσω
το πρώτο το τσιγάρο μου μαζί σου θα καπνίσω.

Φωτιά από τα χέρια σου θα πάρω και θ' ανάψω
και τότε όχι απ' τον καπνό, μα απ' τον καημό θα κλάψω.

Τα δάκρυα είναι της χαράς, τα δάκρυα και της λύπης
είκοσι χρόνια πέρασαν και μόνο εσύ μου λείπεις.

Nunca tuve un cigarro en mi boca

Nunca tuve ni un cigarro en mi boca
pero cuando veo el humo me vienes a la cabeza.

Tus labios, tus manos, mi aliento y mi corazón
con el humo en mis ojos lloro de felicidad.

Lágrimas de alegría y lágrimas de tristeza
viente años han pasado y sólo tú me faltas.

Nunca le pedí fuego, a nadie
sólo por el mundo, te he buscado a ti.

Cuando te encuentre, te vea, delante de mi
mi primer cigarro contigo fumaré.

El fuego de tus manos tomaré para encender
y entonces no por el humo sino, de anhelo lloraré.

Lágrimas de alegría y lágrimas de tristeza
viente años han pasado y sólo tú me faltas.





Το λευκό το κυπαρίσσι

Στίχοι: Θοδωρής Γκόνης
Μουσική: Νίκος Ξυδάκης
Πρώτη εκτέλεση: Μελίνα Κανά

Το λευκό το κυπαρίσσι, η κρυφή πηγή,
είν' του χάροντα η βρύση η παντοτινή.

Όσο κιαν διψάει η ψυχή σου δροσερό νερό,
μην το σβήνεις το κορμί σου στο ποτάμι αυτό.

Όσο καίγεσαι και θέλεις φως και ξαστεριά,
μην αλλάζεις τη φωτιά σου με τη λησμονιά.

Ο ΜΥΘΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΖΙΤΖΙΚΙΑ

Σωκράτης

Και όσο για καιρό δα έχουμε. Κι έπειτα τα τζιτζίκια που κατά το συνήθιο τους μέσα στην κάψα τραγουδούνε και συνομιλούνε πάνω από το κεφάλι μας μού φαίνεται πως μας βλέπουνε. Αν λοιπόν μας έβλεπαν κι εμάς τους δύο, όπως τον πολύ κόσμο, το μεσημέρι να μη συνομιλούμε αλλά να είμαστε νυσταγμένοι και με το τραγούδι τους αποκαρωμένοι από αργία του νού μας, με το δίκιο τους θα μας περιγελούσαν, παίρνοντάς μας για τίποτα δούλους που ήλθαν σ' αυτούς εδώ, σ' αυτό το κατάλυμμα να κοιμηθούν, ωσάν πρόβατα που κάνουν μεσημέρι γύρω από το νερό. Αν όμως μας έβλεπαν να συνομιλούμε και να πλέωμε από κοντά τους σαν δίπλα από Σειρήνες αγοήτευτοι, το έπαθλο που έχουν από τους θεούς για να το δίνουν στους ανθρώπους, ίσως το έδιναν σε μας από θαυμασμό και εκτίμηση.

Φαίδρος

Και τι είναι λοιπόν αυτό που έχουν; Γιατί δεν έτυχε ως φαίνεται να τ' ακούσω.

Σωκράτης

Αληθινά όμως δεν στέκει ένας άνθρωπος που αγαπάει τις Μούσες να μην έχη ακούσει αυτά τα πράγματα. Νά, λένε πως τα τζιτζίκια ήταν άνθρωποι κάποτε, προτού ακόμα να γεννηθούν οι Μούσες. Όταν όμως γεννηθήκανε οι Μούσες και πρωτοφάνηκε το τραγούδι, τόσο πια μερικοί από αυτούς τότε τους ανθρώπους τα χάσανε από την τέρψη, που τραγουδώντας αμέλησαν να φάνε και να πιούν και, χωρίς να το νοιώσουν, πεθάνανε. Απ' αυτούς γεννήθηκε το γένος των τζιτζικιών παίρνοντας τούτο το βραβείο από τις Μούσες, δηλαδή να μην έχει αφότου γεννηθεί καμμιά ανάγκη για τροφή, αλλά, χωρίς να τρώη και να πίνη, ν' αρχίζη ευθύς να τραγουδάει ως που να πεθάνη, κι έπειτα πηγαίνοντας στις Μούσες να τους φέρνη είδηση ποιός από τους ανθρώπους εδώ κάτω ποιάν απ' αυτές τιμάει. Και νά, στην Τερψιχόρη φέρνοντας την είδηση ποιοί την ετίμησαν, κάνουν προς αυτούς την αγάπη της μεγαλύτερη, και στην Ερατώ εκείνους που την ετίμησαν μ' ερωτικά τραγούδια όμοια και στις άλλες κατά το είδος της τιμής που ταιριάζει στην κάθε μιά. Μα στην πρεσβύτατη, την Καλλιόπη, και στην Ουρανία που έρχεται έπειτα από αυτήν, αγγέλουν εκείνους που περνούνε την ζωή τους με φιλοσοφία και που τιμούν εκείνων την τέχνη. Αυτές δα είναι που πιό πολύ απ' όλες τις Μούσες, έχοντας να κάμουν με τον ουρανό και με τους λόγους, και των θεών και των ανθρώπων, αρθρώνουνε την ομορφότερη φωνή. Για πολλές δα λοιπόν αιτίες πρέπει να μιλούμε για κάτι και δεν πρέπει να κοιμόμαστε το μεσημέρι.

Πλάτωνος Φαίδρος, μετάφραση Ιωάννη Θεοδωρακόπουλου ("Πλάτωνος Φαίδρος", Γ' έκδοση Αθήνα 1971).
Από το ένθετο του δίσκου "Ημερολόγιο" του Νίκου Ξυδάκη, LYRA